Alles over corso
Wat is een corso?
Een corso is een optocht van grote wagens of boten. Die wagens zijn versierd, bijvoorbeeld met bloemen of fruit. Vaak komen er veel mensen kijken. Een corso is ook een wedstrijd de mooiste wagen of boot wint een prijs.
Tekeningen door: Johan van Trijp
Bloemencorso
De meeste corso’s gebruiken bloemen om de wagen te versieren. Bloemen kunnen worden gebruikt in plaats van verf. De hele wagen is dan bedekt met bloemen. Het kan ook dat bloemisten bloemstukken maken die dan op de wagens of boten worden gezet. Een optocht van wagens die met bloemen zijn versierd wordt bloemencorso genoemd.
Fruitcorso
Heel soms worden fruit, groenten en zaden gebruikt voor het versieren van de wagens. Bij het fruitcorso in Tiel is dit zelfs de regel.
Een optocht van wagens die met fruit en groenten zijn versierd wordt fruitcorso genoemd.
Varend corso
De meeste corso’s rijden door de straten, maar er zijn ook corso’s die gebruik maken van boten en gondels.
Een optocht van versierde boten of gondels wordt ook wel een varend corso genoemd. Een ander woord voor varend corso is gondelvaart.
Corso bouw je niet alleen
Sommige corsowagens zijn heel groot. Het is heel moeilijk om die in je eentje te maken. Vooral wanneer de verse producten erop gaan. Het is ook veel leuker om met meerdere mensen samen te bouwen. Daarom bouw je een corsowagen eigenlijk nooit alleen.
Er zijn hele grote corsowagens waar in het laatste weekend wel driehonderd mensen tegelijk aan werken. Vooral in de laatste dagen voor het corso zijn veel handjes nodig om alle verse producten vast te maken. Met zo veel mensen kun je alle taken goed verdelen. Zo zijn er mensen die de producten op de wagen bevestigen, mensen die zorgen dat alles op de juiste plek staat, mensen die zorgen dat iedereen wat te eten en te drinken heeft, en mensen die zorgen dat iedereen weet wat ze moeten doen. Het krioelt van de mensen, maar iedereen weet wat er moet gebeuren.
Samen bouwen is ook gezellig. Behalve het bouwen is er ook tijd voor andere leuke activiteiten. En op de dag van het corso wordt het feest vaak samen met de andere bouwers gevierd.
Met vrienden of familie
Corsogroepen ontstaan omdat een aantal vrienden of familieleden samen een corsowagen willen maken.
Met buren
Je kunt ook een corsowagen maken met de mensen uit jouw straat, wijk of buurtschap. De bouwplaats is dan meestal in de buurt. Voor nieuwe buren is het een leuke manier om de rest van de buren te leren kennen en zich snel in de nieuwe buurt thuis te voelen.
Met de vereniging
Bij sommige corso’s kun je een wagen maken met jouw vereniging. Dan maak je bijvoorbeeld een corsowagen met jouw voetbalclub of met de scouting.
Een plan maken
Voordat je kunt beginnen met corsobouwen wordt er eerst een plan gemaakt. Sommige corso’s verzinnen ieder jaar een thema. Een thema is een onderwerp waar het hele corso zich aan houdt. Bijvoorbeeld circus, muziek of vrijheid.
De meeste corso’s hebben geen thema. Dan mag iedereen zelf weten wat ze maken. Maar ook als er geen thema is wordt er wel een plan gemaakt. Eén persoon of een klein groepje personen verzinnen een idee: een ontwerp. Soms zijn er meerdere ontwerpen waaruit de groep kan kiezen. Het kiezen van een ontwerp noemen we ontwerpverkiezing.
Bij het maken van het ontwerp moet rekening worden gehouden met de kleur (bestaat deze kleur in mijn corso?), de regels van de optocht (hoe groot mag hij worden) en of de groep het kan maken (genoeg mensen, genoeg geld, genoeg kennis).
Tekenen
De meeste ideeën worden eerst op papier gezet. De ontwerper maakt één of meer tekeningen van de zijkant en voorkant van de wagen.
Maquette bouwen
Om het bouwen van de wagen makkelijker te maken wordt het ontwerp vervolgens uitgewerkt in een maquette (lees: maakette). Een maquette is een praalwagen in het klein. Hij wordt meestal gemaakt van piepschuim en/of klei.
De bouwers gebruiken de maquette om te bouwen, de maquette wordt vaak op schaal gemaakt, dit betekent dat één cm maquette gelijk staat aan een vast aantal cm in het echt.
Kleuren kiezen
De maquette wordt vervolgens ingeschilderd. Dit inschilderen is niet alleen mooi. Het is ook belangrijk om te weten welke producten er nodig zijn in welke kleuren. Bij het inschilderen moet de ontwerper dus ook bedenken welk product bij welke kleur hoort.
De wagen bouwen
Als het ontwerp af is kan de bouw beginnen. Als eerste heb je een onderstel nodig: een basis op wielen of een boot in het geval van een varend corso. Op het onderstel wordt eerst een constructie gemaakt. Dat is een stevig bouwsel waar je de vormen aan vast kunt maken. De constructie is meestal van ijzer, maar kan ook van hout zijn. Daarna wordt de vorm gemaakt, dit kan met verschillende materialen.
Vaak worden vormen gemaakt met betonijzer of tempex. De vorm wordt meestal bedekt met papier maché (hieronder staat uitgelegd wat dat is). De wagen kan nog mooier worden gemaakt met details van tempex, karton of schuim. Alles wordt afgewerkt met een laag papier en daarop de goede kleur verf, zodat iedereen weet waar welke producten moeten worden vastgemaakt.
Lassen
lassen is het warm maken van twee stukken ijzer waardoor ze smelten en aan elkaar blijven plakken. Dit kan met hele grote stukken ijzer (pijpen en buizen) voor de constructie (de basis van de wagen waar alles aan vast hangt), maar ook met kleine staafjes ijzer (betonijzer) om de vorm te maken. Bij het maken van de vorm wordt vaak met twee mensen gewerkt waarbij één persoon de staafjes ijzer buigt en vasthoudt en de andere de staafjes aan elkaar last. Lassen is best gevaarlijk, het wordt heel warm en het licht tijdens het lassen is heel fel. Daarom gebruiken lassers een laskap om hun ogen te beschermen en handschoenen voor het vasthouden van het ijzer.
Papier maché
Omdat je aan de ijzeren vorm niet zo goed bloemen kunt bevestigen, moet er nog iets om te vorm worden gemaakt zodat de producten kunnen worden vastgemaakt. Dit kan met schuim, of karton, maar het kan ook met papier maché. Papier maché is papier (meestal kranten) met behanglijm. Als de lijm droog is wordt de laag papier hard. Als je genoeg papier gebruikt wordt papier maché heel stevig. Stevig genoeg om bijvoorbeeld bloemen of fruit aan vast te maken.
Om goed hard te worden kun je het beste na een paar lagen papier stoppen en wachten tot het droog is. Als het droog is kun je weer nieuwe lagen vastmaken. Net zo lang totdat de vorm stevig genoeg is.
Piepschuim
Voor het maken van details, bijvoorbeeld koppen van dieren, wordt ook wel piepschuim gebruikt. Andere woorden voor piepschuim zijn: polystyreen (EPS), Tempex en Isomo.
De beeldhouwer snijd met een mes of gloeidraad net zo lang stukjes piepschuim van het blok totdat de juiste vorm overblijft. De beeldhouwer moet oppassen dat hij niet te veel wegsnijdt, want terug plakken is moeilijk.
Piepschuim is best breekbaar, daarom wordt de uitgesneden vorm vaak nog afgewerkt met een laagje papier maché voor de stevigheid.
Bloemen kweken
Voor een corso kunnen verschillende bloemen worden gebruikt. Er zijn corso’s in de lente, die voorjaarsbloemen zoals hyacinthen, tulpen en narcissen gebruiken. Het bekendste voorbeeld daarvan is bloemencorso Bollenstreek.
De meeste corso’s zijn in augustus en september, die corso’s gebruiken najaarsbloemen, meestal dahlia’s. De bekendste voorbeelden daarvan zijn Corso Zundert en Bloemencorso Lichtenvoorde.
Knollen planten
Het groeien van de bloemen begint met het planten van de knollen (of bollen bij voorjaarsbloemen). Heel soms is er van een soort geen knol, maar worden er kleine plantjes geplant (stekjes).
Planten verzorgen
Om te groeien hebben de planten verzorging nodig. Ze krijgen water als het niet genoeg regent en extra voeding als dat nodig is. Ook wordt er gezorgd dat er geen andere plantjes in het veld groeien, zodat de bloemen alle ruimte krijgen om te groeien.
Oogsten
Als de plant groot genoeg is komen er knoppen in de plant. Als de knoppen opengaan wordt het een bloem die je kunt plukken. Bij de dahliacorso’s worden de bloemen steeds opnieuw geplukt zodat de bloem nieuwe knoppen maakt. De dahlia’s worden aan de andere corso’s verkocht zodat iedereen genoeg bloemen heeft.
De afwerking
Een paar dagen voor het corso is het tijd om de verse producten op de wagen vast te maken. Iedereen die betrokken is bij de wagen houdt die dagen vrij om te helpen en neemt vrienden en familie mee om te helpen.
Plukken & Bestellen
Om te zorgen dat de producten mooi blijven tot het corso worden ze op het laatste moment geplukt. Vele handen maken licht werk, dus iedereen helpt mee.
Niet alle producten kun je zelf plukken, daarom worden er ook bestellingen gedaan, deze komen op het juiste moment binnen en worden op de bouwplaats bewaard tot ze op de wagen kunnen worden vastgemaakt.
Voorbereiden
Voordat de producten op de wagen kunnen worden vastgemaakt moeten ze worden voorbereid. Zo moet bijvoorbeeld het steeltje eraf, of het kontje eraf. Moet er alvast lijm op worden gesmeerd of een spijkertje in een bloem worden geprikt. Dit gebeurt vaak aan lange tafels op de bouwplaats waar veel mensen tegelijk kunnen helpen.
Vastmaken
Op de wagen of boot zijn veel mensen bezig om de producten op de wagen te lijmen of te tikken, of om arrangementen te maken. Ook zijn er mensen bij de wagen die precies weten waar welke producten moeten komen.
Er zijn ook mensen die heen en weer lopen om iedereen van de juiste spullen te voorzien.
De optocht
De dag van de optocht is eindelijk aangebroken. De wagen is klaar!
De eerste meters
Heel voorzichtig komt de wagen uit de bouwplaats. Het bouwwerk gaat op weg naar de opstelplaats waar de optocht zal beginnen.
Er zijn verschillende manieren waarop het bouwwerk wordt verplaatst. Corsowagens kunnen worden geduwd door mensen, worden bewogen door een (elektro- of diesel)motor of worden getrokken door een tractor.
Figuratie & spectakel
Bij sommige wagens zie je ook mensen op de wagen. Dit noem je figuranten. De figuranten hebben vaak een rol en voeren een toneelstukje op met de wagen als decor.
Er zijn corsobouwwerken met muziek, of er zijn onderdelen die bewegen of er komt rook, vuur of water uit.
Publiek
Langs de route staan en zitten mensen naar het corso te kijken. Dit is het publiek. Soms worden speciale tribunes gebouwd waar veel mensen tegelijk zittend naar de wagens of boten kunnen kijken. Vaak is er ook iemand met een microfoon die iets over het corso en de verschillende bouwwerken vertelt; dit noemt men een presentator.
Muziekkorpsen
Behalve corsowagens en corsoboten zijn er ook andere dingen in de optocht te zien, zoals muziekkorpsen of straattheater
Nog een keer
Sommige corso’s rijden op meerdere momenten. Zo zijn er corso’s met een avondcorso. De bouwwerken zijn dan mooi verlicht. Of de corso’s hebben een hele lange route waar ze meerdere dagen over doen.
Tentoonstelling
Na de optocht zijn de bouwwerken vaak nog te zien in een tentoonstelling. Je kunt dan in alle rust de bouwwerken bekijken en er omheen lopen voordat de wagens worden afgebroken.
De wedstrijd
Een corso is vaak ook een wedstrijd. Het mooiste bouwwerk wint de eerste prijs. De uitslag wordt bepaald door een jury van mensen die verstand hebben van corso. Er is vaak ook een extra prijs te verdienen voor het mooiste bouwwerk volgens het publiek. Het zijn dan de mensen die naar het corso kijken die bepalen wat de mooiste was.
Naast het mooiste bouwwerk kun je vaak ook andere prijzen winnen. Bijvoorbeeld voor de mooiste verlichting, het beste ontwerp, de beste figuratie of meest fotogenieke creatie. Soms is er een speciale kinderjury die de mooiste wagens volgens de kinderen kiest.
De jury
De uitslag van het corso wordt bepaalt door een jury. Een jury bestaat uit meerdere mensen die verstand hebben van bijvoorbeeld corso, kunst, kleur of bloemen.
De jury kijkt heel goed naar de wagens en de optocht en bepalen samen de uitslag.
Soms zijn er verschillende categoriën binnen een corso. Er kan verschil zijn in bijvoorbeeld de grootte van de bouwwerken, of er is een eigen categorie voor creaties van kinderen.
De uitslag
Het bekend maken van de uitslag is bij ieder corso anders. Er zijn corso’s waar tijdens of voorafgaand aan de optocht de prijs bekend wordt gemaakt. Andere corso’s doen dit na afloop van het corso op een podium. Of de volgende dag.
Op een podium worden de prijzen vaak op volgorde bekendgemaakt, te beginnen bij de laatste prijs.
De winnaar
De eerste prijs is natuurlijk de winnaar van het corso. Dat is reden voor een feestje samen met de andere bouwers. De winnaar krijgt meestal een grote beker en soms ook prijzengeld
Wat is er nodig voor een corso?
Het organiseren van een corso is heel veel werk. Er moet van alles worden geregeld om de dag goed te laten verlopen. Ieder corso heeft een bestuur. Dat is een groep mensen die dingen voor het corso moeten regelen. Zo regelen zij dat er tribunes staan, dat er eten en drinken genoeg is, dat het verkeer in goede banen wordt geleid, dat er plattegronden en wegwijzers zijn, dat er muziek is, een presentator en luidsprekers. Ze regelen dat er een jury is en dat er prijzen zijn. Het bestuur wordt meestal geholpen door andere mensen die het bestuur helpen.
Een corso kost ook veel geld. Zowel voor het organiseren van een corso als voor de bouwwerken is veel geld nodig. Hoe komt een corso aan dat geld? Bij veel corso’s wordt aan het publiek gevraagd om geld te geven. Het publiek betaalt bijvoorbeeld om op het corsoterrein te komen, of voor de tribune, of voor een programmaboekje. Er zijn ook bedrijven die geld geven aan het corso. In ruil daarvoor hangt het corso reclameborden op en staan er advertenties in het programmaboekje, op de website of social media, heel soms wordt er zelfs een wagen gebouwd met de naam van dat bedrijf erop, dit noemt men sponsoring. Het kan ook zijn dat de plaats of provincie waar het corso wordt gehouden geld geeft aan het corso, dat heet subsidie. De bewoners en de bouwers geven geld aan het corso of aan hun bouwclub, ze betalen omdat ze het belangrijk vinden dat het corso wordt georganiseerd. Dit noemt men contributie.
UNESCO
UNESCO heeft twee beroemde lijsten. Daar staan dingen op uit de hele wereld die mensen belangrijk vinden. Op de ene lijst staan unieke plekken. Dat kunnen mooie plekken zijn in de natuur, of bijzondere gebouwen. In Nederland is dat bijvoorbeeld de Waddenzee en Kinderdijk, maar ook de grachtengordel in Amsterdam.
De andere lijst gaat over tradities. Hierop staan bijvoorbeeld de Tango, een dans uit Argentinië, of pizza uit Italie. Sinds 2021 staan de Nederlandse Corso’s ook op die lijst met tradities.
